Miejski portal informacyjny:
Suwałki, Bakałarzewo, Filipów, Jeleniewo, Przerośl

10 sierpnia 2012 r. Prezydent Miasta Suwałk Czesław Renkiewicz, Przewodniczący Rady Miejskiej Andrzej Chuchnowski,Wojciech Pająk Prezes Stowarzyszenia Pastwisko.org oraz posłowie na Sejm RP dokonali uroczystego „zewania" wstęgi na tablicy ścieżki klasycystycznej na Ratuszu.

Inauguracja Suwalskiej Ścieżki Kulturowej odbyła się w Urzędzie Miejskim w Suwałkach. Zgromadzonych - Posłów na Sejm RP, historyków, członków Stowarzyszenia Pastwisko.org, dziennikarzy powitał gospodarz spotkania Czesław Renkiewicz Prezydent Miasta Suwałk. Przedstawił też informacje na temat inicjatywy lokalnej.

Następnie Wojciech Pająk Prezes Stowarzyszenia Pastwisko.org przedstawił prezentację multimedialną i opowiedział o trudnościach związanych z powstaniem ścieżki.

Po wyjściu na zewnątrz budynku Prezydent Miasta Suwałk Czesław Renkiewicz, Wojciech Pająk Prezes Stowarzyszenia Pastwisko.org oraz posłowie na Sejm RP dokonali uroczystego „zerwania" wstęgi na tablicy ścieżki klasycystycznej na Ratuszu

Założeniem powstania inicjatywy lokalnej było podniesienie atrakcyjności turystycznej Miasta Suwałk polegającej na realizacji, tj. wytyczeniu dwóch ścieżek poznawczych (szlaków turystycznych) po Suwałkach. Ścieżka klasycystyczna obejmuje 21 budynków- związanych ze znanymi postaciami bądź znaczącymi w historii Suwałk. Otwarcie tej ścieżki 10 sierpnia 2012 r. Na każdym budynku pojawiły się tablice z informacjami: po polsku i angielsku. Na jednym z budynków tablica z przyczyn formalno-prawnych zostanie zawieszona w terminie późniejszym. Druga ścieżka spacerowa obejmująca 9 interesujących obszarów w Suwałkach ( np. cmentarze, parki itp.) zostanie otwarta w listopadzie 2012 r. Wtedy też zostanie wydany folder-przewodnik po ścieżkach.

U źródeł powstania inicjatywy leży działalność nieformalnej grupy - Akademii Aktywności Kulturalnej przy Regionalnym Ośrodku Kultury i Sztuki w ramach projektu „Koło Innowacyjne" koordynowanego przez Urząd Miejski w Suwałkach w latach 2005-2007. Od początku prace AAK skierowane były na rozwój turystyczny i kulturalny miasta. W wyniku kilkumiesięcznej pracy (luty 2006 - maj 2007) opracowano dwie trasy - ścieżki poznawcze po wcześniej zapoczątkowanych działaniach w ramach projektu ,,Innovation Circle", za które Miasto Suwałki otrzymało nagrodę Grand Prix w Olicie w 2007 r.

Projekt „ Suwalskie scieżki kulturalne" jest realizowany przez Miasto Suwałki w ramach inicjatywy lokalnej wspólnie ze Stowarzyszenie ,,Pastwisko.org" w Suwałkach i obejmuje:

1) oznakowanie pierwszego etapu projektu, tj. ścieżki klasycystycznej, na którą składa się 21 punktów informacyjnych w postaci tablic na zabytkowych obiektach;

2) rozbudowę strony internetowej ścieżek http://www.sciezki.suwalki.pl/ z możliwością łatwego dostępu na smartfony i Apody;

3) realizację plików dźwiękowych - opisy obiektów nagrane i możliwe do ściągnięcia przez turystów ze strony internetowej jako pliki mp3;

4) przygotowanie imprezy promocyjnej dla mieszkańców, inaugurującej pierwszą ścieżkę.

Zasadniczym i trwałym rezultatem projektu jest powstanie nowego produktu turystycznego w postaci ścieżki klasycystycznej w formie tablic informacyjnych na zabytkowych obiektach w mieście, a także rozbudowana strony internetowej suwalskich ścieżek poznawczych, która przyczyni się do promocji inicjatywy oraz Suwałk i Suwalszczyzny. Rezultaty tego działania będą z upływem czasu coraz bardziej widoczne, poprzez odwiedziny turystów, a także internautów, nie tylko w ścisłym sezonie turystycznym.

Ponadto jest to inicjatywa, która będzie upowszechniać świadomość kulturową wszystkich mieszkańców Suwałk oraz turystów odwiedzających nasze miasto. Rezultaty inicjatywy będą powszechnie i nieodpłatnie dostępne.

Łączny Koszt inicjatywy to: 52 525,20 zł, w tego wkład finansowy Miasta Suwałki: 33 200 zł.

Poniżej przebieg pierwszego etapu projektu, tj. ścieżki klasycystycznej:

Pkt 1. ścieżki klasycystycznej
Kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa

Kościół został zbudowany w latach 1838-1840 wg projektu Henryka Marconiego. Pierwotnie była to cerkiew prawosławna - Zaśnięcia Najświętszej Marii Panny (sobór Uspieński) wzniesiona na planie krzyża greckiego, z kopułą główną usytuowaną na przecięciu naw. Wielokrotnie rozbudowywana do obecnej formy.

Od 1915 roku funkcjonuje jako kościół rzymskokatolicki. Przez lata służył duszpasterstwu młodzieży gimnazjalnej.

 

Pkt 2. ścieżki klasycystycznej
Dawne gimnazjum męskie

Obiekt został zbudowany jako budynek szkolny w latach 1843-1846 wg projektu włoskiego architekta Antonio Corazziego, czołowego przedstawiciela epoki klasycyzmu. Początkowo było tu gimnazjum męskie, obecnie I Liceum Ogólnokształcące im. Marii Konopnickiej.

Historia szkoły sięga 1835 roku. Jej absolwentami są takie znane postaci jak Karol Brzozowski, Andrzej Miłosz, Edward Szczepanik, Kazimierz Kulwieć, Mieczysław Geniusz.
Pkt 3. ścieżki klasycystycznej

Ratusz i dawny odwach

 

Ratusz miejski (1843-1844, od strony ul. Kościuszki) i odwach (1834-1835, od strony ul. Mickiewicza) zaprojektował prawdopodobnie Antonio Corazzi, a rozbudował w latach 1855-1857 Karol Majerski.

Fasada budynku prezentuje wyraźne cechy klasycyzmu: przeważają linie proste i rytmicznie powtarzające się elementy. Charakterystycznym akcentem jest zachowane czterokolumnowe wejście.

 

Pkt 4. ścieżki klasycystycznej
Dawna Izba Skarbowa

Budynek powstał w latach 30. XIX wieku. Przed I wojną światową mieściły się tu Izba Skarbowa i pierwsza w Suwałkach stacja meteorologiczna. Kamienica zachowuje zasadnicze cechy klasycyzmu: symetrię długiej, rytmicznej 11 - osiowej fasady, starannie opracowane detale. Centralnie usytuowaną sień przejazdową zaakcentowano pilastrami w stylu jońskim.

Pkt 5. ścieżki klasycystycznej

Dawna poczta

 

W XIX wieku budynek był siedzibą poczty i pełnił ważną rolę na trakcie warszawsko-petersburskim. Podczas podróży w apartamentach na piętrze nocowali carowie i inne osobistości.

Zbudowany około 1830 roku (przebudowany około 1900 roku) obiekt odzwierciedla reguły architektury klasycystycznej: harmonię i symetrię. Półkolumny przechodzą przez dwie kondygnacje i zwieńczone są okazałym tympanonem.
Pkt 6. ścieżki klasycystycznej

Dom Marii Konopnickiej

 

W tym domu urodziła się 23 maja 1842 roku Maria Stanisława z Wasiłowskich Konopnicka, wybitna poetka i pisarka. Autorka baśni „O krasnoludkach i o sierotce Marysi" spędziła tu dzieciństwo (do 1849 roku). Obecnie w kamienicy mieści się muzeum imienia poetki.

Architektura budynku, z kolumnowym wejściem usytuowanym na osi, nawiązuje zarówno do dworków szlacheckich, jak i do kamienic mieszczańskich z początku XIX wieku.

Pkt 7. ścieżki klasycystycznej

Dom Lechosława Marszałka

 

W domu znajdującym się w podwórzu tej posesji wychował się Lechosław Marszałek (1922-1991), autor bajek o Bolku i Lolku oraz psie Reksiu, najpopularniejszych bohaterach polskiego filmu animowanego dla dzieci. Urodzony w Suwałkach reżyser, animator, scenarzysta był jednym z czołowych twórców Studia Filmów Rysunkowych w Bielsku-Białej.

Architektura ceglanej oficyny utrzymana jest w stylistyce carskich koszar suwalskich końca XIX wieku.

 

Pkt 8. ścieżki klasycystycznej

Kościół ewangelicko-augsburski Świętej Trójcy

 

Kościół został zaprojektowany przez Wacława Ritschela, wzniesiono go w latach 1839-1841. Wewnątrz zachowana są typowe dla kościołów ewangelickich: ołtarz ambonowy oraz konstrukcja z drewnianych słupów podtrzymujących empory.

Na przełomie XVIII i XIX wieku miał miejsce rozwój osadnictwa ewangelickiego na terenie Suwalszczyzny. Obecnie kościół w Suwałkach jest jedyną czynną, historyczną świątynią ewangelicką na terenie województwa podlaskiego.
Pkt 9. ścieżki klasycystycznej

Dom Alfreda Wierusza-Kowalskiego

 

W tym domu mieszkał Alfred Wierusz-Kowalski (1849-1915), malarz, wybitny przedstawiciel tzw. szkoły monachijskiej. Zdobywał nagrody i złote medale w Wiedniu, Berlinie, Paryżu. Pozostał wierny pejzażom Suwalszczyzny, gdzie spędził pierwszych 16 lat życia.Budynek jest przykładem typowej suwalskiej kamienicy klasycystycznej, 7-osiowej, symetrycznej, z sienią przejazdową.

Pkt 10. ścieżki klasycystycznej

Dom prof. Edwarda F. Szczepanika

 

W tym domu wychował się Edward Franciszek Szczepanik (1915-2005), żołnierz, ekonomista i polityk. Przeszedł szlak bojowy z armią gen. Władysława Andersa. Był ostatnim premierem Rządu RP na Uchodźstwie (1986-1990). 22 grudnia 1990 roku w Warszawie przekazał wraz z prezydentem Ryszardem Kaczorowskim insygnia władzy prezydentowi III RP Lechowi Wałęsie.

Kamienica klasycystyczna, dwupiętrowa, 7-osiowa.

 

Pkt 11. ścieżki klasycystycznej

 

Dom pod kolumnami

Klasycystyczna kamienica wybudowana przez Lewina Białostockiego w latach 30. XIX wieku. Zdobi ją oryginalna kolumnada z charakterystycznym portykiem wgłębnym na drugiej kondygnacji wspartym na sześciu kolumnach w stylu toskańskim. W połowie XIX wieku mieściły się tu księgarnia i drukarnia prowadzone przez Leona Hollaenderskiego (Leib Ben Dawid) - filozofa księgarza, drukarza, literata, tłumacza, działacza politycznego. W oficynie, w głębi posesji, znajdowała się niegdyś sala teatralna, w której występowały wędrowne zespoły. W drugiej połowie XX wieku budynek był siedzibą szkoły muzycznej i biblioteki publicznej. Od roku 1997 budynek jest własnością Fundacji Rozwoju Przedsiębiorczości, która przeprowadziła generalny remont zabytkowej kamienicy.

 

Pkt 12. ścieżki klasycystycznej- tablica zostanie zainstalowana w terminie późniejszym

Dawna księgarnia

W 1841 roku otworzył tu księgarnię i wypożyczalnię książek Samuel Orgelbrand (1810-1868), jeden z najbardziej znanych wydawców w Królestwie Polskim, inicjator 28-tomowej „Encyklopedii Powszechnej" (1858-1868). Był polskim Żydem i zwolennikiem kulturowej asymilacji ludności żydowskiej w społeczeństwie polskim.

Kamienica prezentuje czytelne cechy klasycyzmu: symetrię, rytmiczny układ okien, szczyt zwieńczony tympanonem, osiowo usytuowaną sień przejazdową.

Pkt 13. ścieżki klasycystycznej

Dawny gmach Komisji Wojewódzkiej i Trybunału

 

Jeden z pierwszych murowanych budynków w XIX-wiecznych Suwałkach. Obiekt był zbudowany jeszcze przed ulokowaniem w Suwałkach siedziby województwa augustowskiego w 1816 roku.

Zachowuje doskonałe proporcje całej 49-metrowej klasycystycznej fasady.

Miały tu siedzibę władze wojewódzkie i gubernialne (1817-1915).

Pkt 14. ścieżki klasycystycznej

Apteka

 

Apteka działa tu od połowy lat 40. XIX wieku, kiedy to kamienicę nabył aptekarz Mikołaj Zawadzki. Później aptekę prowadził jego syn Jan, po nim Bolesław i Romuald Szwejkowscy. Zachowały się meble i sprzęty apteczne oraz fotografie z początku XX wieku. W okresie międzywojennym w budynku mieściła się również znana czytelnia i księgarnia Stefanii i Jadwigi Zielonkówien.

Kamienica klasycystyczna, 9-osiowa, z centralnie usytuowaną sienią przejazdową.

Pkt 15. ścieżki klasycystycznej

Dawny szpital

 

W zespole budynków mieściły się od połowy XIX wieku dwa szpitale: katolicki i żydowski. Pracował tu doktor Teofil Noniewicz (1851-1928), lekarz i społecznik. W 1918 roku został prezesem pierwszej w II RP Rady Miejskiej Suwałk. Jego imię nosi obecnie jedna z głównych ulic miasta.

Klasycystyczny budynek z lewej strony zaprojektował Józef Górecki, a z prawej - prawdopodobnie Karol Majerski.

 

Pkt 16. ścieżki klasycystycznej

Kamienica bankowa

 

Do kamienicy, wzniesionej w końcu lat 30. XIX wieku, przeniesiono rosyjski lazaret. Na początku XX wieku Rosjanie zgromadzili w Suwałkach około 10 tysięcy żołnierzy - był to drugi po Warszawie co do wielkości garnizon w Królestwie Polskim. Przed rokiem 1939 mieścił się tu oddział Banku Polskiego.

Jedna z bardziej okazałych klasycystycznych kamienic suwalskich. Bogato zdobioną fasadę akcentuje szeroki, sześciokolumnowy portyk zwieńczony tympanonem.
Pkt 17. ścieżki klasycystycznej

Dawna resursa obywatelska

 

Budynek wzniesiony w latach 1912-1913 ze składek społecznych jako siedziba Towarzystwa Oszczędnościowo-Pożyczkowego. Mieścił liczne związki i stowarzyszenia, czytelnię, redakcję „Tygodnika Suwalskiego", drukarnię, restaurację i resursę obywatelską, od której przyjął zwyczajową nazwę. W 1919 roku w resursie gościł Naczelnik Państwa Józef Piłsudski.

Architekturę budynku skomponowano z form historyzujących: renesansu, baroku, klasycyzmu. Obecnie mieści się tu muzeum.
Pkt 18. ścieżki klasycystycznej

Archiwum Państwowe

 

Reprezentacyjny gmach został wzniesiony w latach 1853-1855 (część frontowa) i 1876-1877 (oficyny i pawilon). Do 1939 roku budynek pełnił funkcje sądownicze. W 1955 roku otwarto tu Archiwum Państwowe, które funkcjonuje do dzisiaj.

Budynek doskonale wkomponowany w klasycystyczną zabudowę ulicy, dwukondygnacyjny, z wysuniętym ryzalitem zakończonym trójkątnym tympanonem.

Pkt 19. ścieżki klasycystycznej

Kościół pw. św. Aleksandra

Kościół został zbudowany wg projektu Chrystiana Piotra Aignera w latach 1820-1829 w stylu klasycystycznym - z zastosowaniem symetrii, kolumnowego portyku, oszczędnego zdobnictwa. Świątynia była wielokrotnie przebudowywana, w czasie II wojny światowej uległa poważnym zniszczeniom.

W 1992 roku papież Jan Paweł II podniósł kościół do godności konkatedry w nowo powstałej diecezji ełckiej.
Pkt 20. ścieżki klasycystycznej

Dom Miłoszów

Na piętrze tej kamienicy w latach 1926-1935 mieszkała rodzina Miłoszów: Aleksander i Weronika z synem Andrzejem, młodszym bratem późniejszego laureata literackiej Nagrody Nobla Czesława Miłosza. Poeta kilkakrotnie odwiedzał Suwalszczyznę w latach 90. XX wieku.

Interesująca kamienica klasycystyczna, 9-osiowa, z trójkondygnacyjnym środkowym ryzalitem.

Pkt 21. ścieżki klasycystycznej

Dom Karola Majerskiego

W tym domu mieszkał Karol Majerski (1800-1870), architekt, którego praca w największym stopniu zadecydowała o klasycystycznym obliczu Suwałk. W latach 1838-1865 pełnił funkcję budowniczego guberni augustowskiej. W Suwałkach zaprojektował budowę lub przebudowę ponad 150 obiektów, w tym świątyń, mieszczańskich kamienic i gmachów publicznych.

Skromny parterowy budynek zachowuje cechy klasycystyczne: symetrię i rytmiczny układ okien.

Informację zamieszczono 10 sierpnia 2012 r.